Trần đình Hoành Chào các bạn,
Có xạ thì tự nhiên là thơm. Câu này ai trong chúng ta cũng đã biết.
Nhưng nhiều bạn không biết nó thực sự ảnh hưởng thế nào trong cách sống
của ta, và làm sao để ta áp dụng nó vào đời sống của mình thật tốt.
Có xạ thì đương nhiên là thơm rồi. Nhưng cái gì trong ta là xạ? Và
tự nhiên nghĩa là gì? Ta có cần phải “tự nhiên” không, hay là có thể
thêm một tí “nhân tạo” vào đó?
Musk deer
Xạ có nghĩa nguyên thủy là bắn, như xạ thủ là người bắn súng hay bắn
cung. Mỗi loài vật thường có một loại dung dịch có mùi đặc biệt, bắn ra
ngoài để đánh dấu lãnh thổ của mình và báo tin cho đồng bọn biết mình ở
đâu. Ví dụ, loài nai gọi là musk deer, có một túi musk như vậy, và
loại dầu này là nguyên liệu chính người ta dùng để làm nước hoa cho đàn
ông. Các túi dầu này trong loài vật gọi là “xạ hương”.
Nếu ta có một túi musk như vậy trong người thì đương nhiên là có mùi
thơm, mà không cần phải bôi nước hoa cùng mình, phải không các bạn? Đó
là hữu xạ tự nhiên hương.
Những cái gì ta có hơn người đều có thể xem là xạ hương–vô địch toán,
hát rất hay, bắn cung rất giỏi, đai đen judo, v.v… Những điều này
thường có bằng cấp, chứng chỉ, hay giải thưởng làm bằng chứng, nên đó là
việc dễ.
“Xạ” trở thành khó khăn, và là vấn đề cần nghiên cứu, khi nó nói đến
những thứ không có chứng chỉ rõ ràng để chứng minh, nhưng lại là những
thứ quyết định về giá trị của một người, như là, Anh ta có đáng tin
không? Chị ta có trung thành với bạn không? Ông ấy có thành thật
không? Anh ta là người tốt không?
Đây là những vấn đề quan trọng cho mỗi người chúng ta, bởi vì mọi
người quanh ta biết đến ta và đến gần ta hay không là vì danh tiếng tốt
hay xấu của ta về các vấn đề này.
1. Trước hết, một điều là quan trọng là, trong những vấn đề
về tâm tính con người, nếu ta đi về hướng đông thì danh tiếng “hướng
tây” của ta sẽ mất, không thể có danh tiếng của người “đi hướng đông” và
“đi hướng tây” cùng lúc. Ví dụ:
• Nếu bạn sống rất phòng thủ, không muốn có nhiều bạn, không muốn lộ
thông tin về bạn ra ngoài, không dám tin người… thì bạn không thể có
nhiều bạn. Nếu bạn kết bạn nhanh, sống tốt với bạn, thì trên ly’
thuyết bạn có thể bị các bạn không tốt gây nhiều khó khăn, nhưng bạn sẽ
có danh tiếng là người thích bạn và tốt với bạn. Không thể vừa đóng cửa
kín mít vừa có nhiều bạn được. Mở cửa rộng đến đâu là tùy bạn. Nhưng
mở cửa càng rộng càng có nhiều bạn thân.
• Nếu bạn gặp quân cướp đường là đánh chẳng tha như Tề Thiên Đại
Thánh, thì rất khó có danh tiếng hiền hậu (dù là thật ra bạn không dữ
dằn trong lòng).
• Nếu bạn là người nghiêm nghị, ít cười bao giờ, thì không thể có danh tiếng là người trẻ trung.
• Nếu bạn tính toán tiền bạn rất sát thì khó có tiếng là người rộng rãi.
Cho nên, muốn là người thế nào, ta phải lựa chọn—đi theo hướng này
thì đương nhiên là mất hướng kia, không thể ôm đồm hai thứ ngược nhau
được.
2. Điều thứ hai là “tự nhiên hương” thường không đi chung được với “hương nhân tạo.” Tự nhiên là tự nhiên, ta chẳng làm gì cả. Nhân tạo là ta làm ra, nói ra, nhúng tay vào, xía vào. Ví dụ:
• Nếu bạn nói với mọi người “tôi rất rộng rãi”, thì mọi người sẽ tin
là bạn không rộng rãi. Quảng cáo nhân tạo hay có ảnh hưởng ngược
lại.
Chẳng nói gì hết thì tự nhiên thiên hạ sẽ kháo nhau là mình rộng rãi (nếu mình thật sự rộng rãi).
* Nếu bạn nói là “tôi khiêm tốn” thì không ai tin là bạn khiêm tốn,
và chắc chắn là bạn chưa đủ khiêm tốn, vì người đã khiêm tốn không bao
giờ nói mình khiêm tốn.
• Nếu bạn nói “tôi thông minh” thì chẳng ai tin là bạn thông minh.
Ở đây chúng ta cần lưu ý một điều rất quan trọng: Người tự tin biết
là mình thông minh đến mức nào, khiêm tốn đến mức nào, đẹp đến mức nào…
Đó là chuyện tốt. Nhưng tin rằng tôi đủ thông mình để vượt qua bất kỳ
khó khăn gì ở đời là một chuyện, còn nói với bạn gái “Anh thông minh
nhất thiên hạ” lại là một chuyện khác, phải không các bạn?
3. Điều thứ ba là có sự khác biệt lớn giữa mở lòng mình để chia
sẻ kinh nghiệm với bạn bè, và kết luận theo kiểu quảng cáo về mình.
Ví dụ: Ta kể lại kinh nghiệm ta đã trải qua, về một vấn đề khó khăn
gì đó ta đã gặp phải, và cách giải quyết vấn đề của ta. Chỉ kể ra các
sự kện xảy ra để chia sẻ. Đó là trải lòng mình và chia sẻ. Còn kể
xong, thòng thêm một câu kết luận “Tôi thông minh cực kỳ, không ai có
thể giải quyết vấn đề đó được” là quảng cáo nhân tạo.
Tóm lại, đối với tâm tính và đức hạnh của cá nhân ta, khác với đời
sống thương mãi của một công ty, tự quảng cáo không những không giúp
được gì mà còn phá đi tự nhiên hương của mình. Thế có nghĩa là từ “tự
nhiên” trong “tự nhiên hương” có hai nghĩa rất rõ: Thứ nhất, hương sẽ
tự nhiên tỏa ra. Thứ hai, đừng cản trở tiến tình tự nhiên bằng quảng
cáo nhân tạo.
Chúc các bạn một ngày vui.
*************************
Một
bài hay, rất hay. Nhất là khi mình đang phải đọc rất nhiều ý kiến của
nhiều bác blogger nổi tiếng xung quanh vấn đề bầu chọn cho vịnh Hạ Long
của tổ chức NewOpenWorld. Nhiều bài viết phê bình kiểu tiêu cực có, nhẹ
nhàng có, gay gắt cũng có ...Tựu trung lại là đánh giá cả một "ý thức
hệ" của chúng ta, những công dân đương thời. Lẽ tất nhiên góc nhìn của
mỗi người khác nhau, đánh giá của mỗi người cũng khác nhau, tùy vào lăng
kính của chúng ta đang đeo. Em thì em thấy trường hợp này, với số đông
người đã bình chọn theo phong trào "người người, nhà nhà, ngành ngành,
bộ bộ...nước nước" đó lẽ ra phải được đọc bài viết này. Bài viết phân
tích "Hữu xạ tư nhiên hương" mà em tâm đắc nhất.
P/s: Vô hình chung, qua cuộc bầu
chọn vừa rồi, xét theo ngu ý của em thì vịnh Hạ Long đã phát triển theo
hướng "Ép xạ hiển nhiên...hôi"
